Yazının Son Güncellenme Tarihi 17/02/2024 by .
- Depozito, kiralananda oluşabilecek maddi kayıplar için sözleşme başında değerli evrak olarak veya peşin veya taksitler halinde alınan güvence bedelidir. Kira Depozitoısu Borçlar Kanunu Madde 342 de düzenlenmiştir.
- Kiralananın içinde bulunan demirbaşlara göre 3 aylık kira bedelinden fazla tutar depozito olarak alınamaz.
- Kira bedeli döviz cinsinden alınamaz ama depozito bedeli totalde 3 aylık kirayı geçmeyecek şekilde altın veya döviz şeklinde alınabilir.
- Depozito senet halinde verilirse bunun kira sözleşmesinde belirtilmesi gerekir. Senedin üstüne depozito senedi olduğu ve ciro edilemeyeceğinin yazılması gerekir. Aksi halde senedin teminat senedi olduğu belli olmayacak ve senedi alan kişi tarafından ciro edilebilecektir.
(Teminat senedi ciro ile değil alacağın temliki ile devredilebilir) - Yargıtay kararlarına göre “Depozitonun tek amacı ve fonksiyonu, kiralayanın alacaklarına karşılık bir güvence teşkil etmesidir. Bunun dışında kiralayan açısından bir sermaye veya kredi işlevi görme amacı yoktur… Kira Depozitosu sözleşme ile herhangi bir alacağa özgülenmediği sürece kiralayanın kira sözleşmesinden kaynaklanan her türlü alacağını temin için verilmiş sayılır. Kiracının kira ilişkisi sona erdiğinde herhangi bir borcu yok ise depozito olarak alınmış paranın iadesi gerekir“
- Kira sözleşmesinde depozito kararlaştırılması mecburi değildir.
- Kiraya veren depozito almasa dahi oluşan hasarları mahkeme keşfi ile tespit ettirip kiracıya karşı icra takibi başlatabilir. Alınan depozito hasarı karşılamazsa kalan kısım için icra takibi başlatabilir.
- Depozito bedelinin kira bedelinden düşüleceğine dair kira sözleşmesinde bir hüküm yoksa, kiracı ödemediği kiraların depozitodan düşülmesini isteyemez. Kiraya veren de evde depozito ile karşılanması gereken bir hasar yoksa depozitoyu iade etmesi gerekir.
- “Güvence olarak para veya kıymetli evrak verilmesi kararlaştırılmışsa kiracı, kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatırır, kıymetli evrakı ise bir bankaya depo eder. Banka, güvenceleri ancak iki tarafın rızasıyla veya icra takibinin kesinleşmesiyle ya da kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebilir.” (TBK, m.342/2)
Kanunda bu şekilde madde olsa da bankalarda bu şekilde depozito için özgülenmiş bir hesap açma sistemi yoktur. Uygulamada depozito kiralayana havale edilir. Kiralayan kira sözleşmesinin sonunda depozito iadesi ile ilgili olarak kiracı ile anlaşamama halinde kiralananda mahkemece hasar tespiti yaptırtmalıdır. - Kiralanan satılırsa satın alan kişi, depozitoyu eski ev sahibinden almalıdır.
- Depozito paranın güncel hali üstünden ödenir. Şurada, depozitonun iadesinden yeni malikin sorumlu olması ve depozitonun güncel değer üzerinden ödenmesine dair içtihat paylaşıyorum.
Yeni malik, kiracılı ev satın aldığında depozito almamış olsa bile depozito iade etme mecburiyetinde kalabilir.
Yargıtay 6. HD., E. 2012/15914 K. 2013/9504 T. 29.5.2013
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Alacak
Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı alacak davasına dair karar, davalı ve davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Dava, depozitonun iadesi istemine ilişkindir. Mahkemece istemin kabulüne karar verilmiş olup hüküm davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya kapsamına, toplanan delillere ve delillerin takdirinde de bir isabetsizlik bulunmamasına göre temyiz eden davalı vekilinin aşağıdaki bendin dışındaki sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Davacı vekilinin ve davalı vekilinin depozit bedelinin miktarına yönelik temyiz itirazlarına gelince; davacı kiracı vekili, dava dilekçesi ile davalı şirketin maliki olduğu … Alış Veriş Merkezinde bulunan 331-332 numaralı bağımsız bölümleri 30.08.1989 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile davacıya kiraladığını, kira sözleşmesinin 7.maddesinin (c) bölümü gereğince 12.200.000(oniki milyon iki yüz bin ) TL depozito ücretinin davalı tarafa ödendiğini, kira sözleşmesinin 08.07.2011 tarihinde feshedildiğini, fesih tutanağına davacı tarafından kira sözleşmesinden doğan depozito alacağının saklı tutulduğuna dair şerh düşüldüğünü, davalı taraftan depozito ücretinin ödenmesi talep edilmiş ise de, davalı tarafın talep konusu 12.200.000.-TL nin kendisine ödenmediğini belirterek depozito bedelinden fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile davacı tarafından davalıya ödenen 12.200.000 TL nin güncelleştirilerek tahsiline karar verilmesini istemiştir. Davalı kiraya veren vekili ise; davalı şirket nezdinde davacıdan alınmış depozito ödemesinin bulunmadığını, kira sözleşmesinin imzalandığı tarihte sözleşmenin tarafının davalı şirket olmayıp, ……A.Ş. olduğunu, … AVM nin mülkiyetinin 24.08.2000 tarihinde davalıya devredildiğini, … AVM nin önceki malikinin tasarruflarından davalının sorumlu tutulamayacağını, halen davacı tarafından yapılan bir depozito ödemesi söz konusu olmadığı gibi davalının taşınmazı devraldığı şirketten yapılan davacı adına bir depozito devrinin de söz konusu olmadığını, ibra ve fesih belgesine düşülen şerhe davalının bir itirazının olmadığını, o tarihte de davacıya depozito alacağının bulunmadığının bildirildiğini belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın 12.200 TL üzerinden kabulüne karar verilmiştir.
Davaya dayanak olan 30/08/1989 başlangıç tarihli ve on yıl süreli kira sözleşmesi hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Bu sözleşmenin 7-c maddesinde “Kiracı, kira sözleşmesinden doğan borçlarının teminatını teşkil etmek üzere 12.200 (On iki milyon iki yüz bin lira) TL yi ekli ödeme planında gösterildiği şekilde kiralayana depozito olarak ödemeyi, bu depozitoyu başka hiçbir teminat ile değiştirmemeyi özellikle teminat mektubu verme teklifinde bulunmamayı, ayrıca bu miktar depozitonun kiralayana rehnedilmiş olduğunu kabul ve taahhüt eder. Depozito, kira sözleşmesinin anlaşma ile veya süresinin dolması nedeniyle sona ermesi halinde, kiralayanın tek taraflı iradesi ile kiralanana verilen her türlü zarar ve ödenmemiş kira ile yönetim borçları mahsup edilerek, bakiyesi kiracıya TL. olarak ödeneceği” yazılmıştır. Davacı kira sözleşmesinin 08/07/2011 tarihinde feshedildiğini belirterek davalıda kalan depozitonun iadesini istemiş, davalı ise kendisine depozito bedelinin önceki malik tarafından aktarılmadığından sorumlu olmayacağını savunmuştur. Davalının yeni malik sıfatıyla önceki malik ve kiraya verenin halefi olduğu gözetildiğinde depozitoyu iade etmekle yükümlü olduğu kuşkusuzdur. Mahkemece iadesi gereken güncel depozito bedelinin tesbiti yönünden gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırılıp, sözleşmenin başlangıç tarihindeki kira bedelinin Türk Lirası karşılığı esas alınarak, depozitonun kira parasına olan oranı belirlendikten sonra, bu oran kira sözleşmesinin sona erdiği 08/07/2011 tarihindeki kira parasına tatbik edilerek elde edilecek güncel değer belirlenip, sonucu dairesinde alacak miktarının belirlenmesi gerekirken belirtilen bu hususlar üzerinde durulmadan yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır.
SONUÇ:Yukarıda (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 29/05/2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Olağan yıpranma için depozito alıkonabilir mi?
Hukukumuzda, kiralananın olağan kullanımından doğabilecek yıpranmalar, kiracının sorumluluğunda değildir. Sözleşmede belirtilmedikçe kiracının evi taze boyalı badanalı teslim etme mecburiyeti yoktur. ama kiralananın hor kullanılmasından doğan zararları gidermesi gerekir. Yine olağan kullanımdan doğmeyan hasarların giderilmesi için depozito kullanılabilecektir. Demirbaş eşyalardaki hasar için depozitonun kullanılabilmesi için bu demirbaşların sözleşmede detaylı şekilde belirtilmiş olması gerkemektedir.
