Bilgi edinme kanununa göre dilekçe hakkının kullanılması

Yazının Son Güncellenme Tarihi 17/02/2024 by .

Bilgi edinme hakkı günümüzde cimer üzerinden çok rahat şekilde kullanılabilmektedir. Buradan yapılan başvurular kayıtlıdır ve ekstra bir posta ücreti ödemeden başvuru yapma şansı verir.

Bilgi edinme başvuruları, başvuru sahibinin adı ve soyadı, imzası, oturma yeri veya iş adresini, başvuru sahibi tüzel kişi ise tüzel kişinin unvanı ve adresi ile yetkili kişinin imzasını ve yetki belgesini içeren dilekçe ile her türlü kamu kurum ve kuruluşundan Milli güvenliği ilgilendiren, devlet sırrı sayılan bilgilerle adli  ve idari soruşturmalara ilişkin  bilgiler, ticari sırlar, özel hayata ilişkin bilgiler haricindeki her türlü konuda bilgi almak mümkündür. Konu hakkında özel araştırma ve çalışma yapılması gereken hallerde de bilgi edinme talepleri reddedilebilmektedir.

Kurumlar kendilerine yönlendirilen bilgi edinme taleplerini talebin ulaştığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde cevaplandırmak durumundadır. Başvurunun reddedilmesi halinde de neden reddedildiğinin belirtilmesi gerekmektedir.

Başvuru reddedilirse  bu kararın ilgiliye bildirilmesinden  itibaren on beş gün içinde Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’na  itiraz edilebilir. Kurul, bu konudaki kararını otuz gün içinde verir. Kurul tarafından da başvuru reddedilirse altmış gün içinde Danıştay’da dava açılabilir.

Bilgi edinme hakkı, ile şikayet hakkının karıştırılmaması gerekir. Bu hak ile sadece hâlihazırda kurum kayıtlarında yer alan somut bilgi ve belgeler talep edilebilir.

Bilgi edinme başvuruları ücretsizdir. Ancak belgelerin çokluğuna göre posta ve kopyalama maliyeti çıkacağından ücret istenebilmektedir. Erişimine olanak sağlanan bilgi veya belgelerin ilk on sayfalarının kopyaları için, postalama maliyeti dahil herhangi bir ücret alınmaz.

Bilgi Edinme Hakkının Sınırları

            Yargı denetimi dışında kalan işlemler

            Madde 15- Yargı denetimi dışında kalan idarî işlemlerden kişinin çalışma hayatını ve mesleki onurunu etkileyecek nitelikte olanlar, bu Kanun kapsamına dahildir. Bu şekilde sağlanan bilgi edinme hakkı işlemin yargı denetimine açılması sonucunu doğurmaz.

            Devlet sırrına ilişkin bilgi veya belgeler

            Madde 16- Açıklanması hâlinde Devletin emniyetine, dış ilişkilerine, millî savunmasına ve millî güvenliğine açıkça zarar verecek ve niteliği itibarıyla Devlet sırrı olan  gizlilik dereceli bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır.

            Ülkenin ekonomik çıkarlarına ilişkin bilgi veya belgeler

            Madde 17- Açıklanması ya da zamanından önce açıklanması hâlinde, ülkenin ekonomik çıkarlarına  zarar verecek veya haksız rekabet ve kazanca sebep olacak bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.

            İstihbarata ilişkin bilgi veya belgeler

            Madde 18- Sivil ve askerî istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.

            Ancak, bu bilgi ve belgeler kişilerin çalışma hayatını ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte ise, istihbarata ilişkin bilgi ve belgeler bilgi edinme hakkı kapsamı içindedir.

            İdarî soruşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler

            Madde 19- Kurum ve kuruluşların yetkili birimlerince yürütülen idarî soruşturmalarla ilgili olup, açıklanması veya zamanından önce açıklanması hâlinde;

1. a) Kişilerin özel hayatına açıkça haksız müdahale sonucunu doğuracak,
2. b) Kişilerin veya soruşturmayı yürüten görevlilerin hayatını ya da güvenliğini tehlikeye sokacak,
3. c) Soruşturmanın güvenliğini tehlikeye düşürecek,
4. d) Gizli kalması gereken bilgi kaynağının açığa çıkmasına neden olacak veya soruşturma ile ilgili benzeri bilgi ve bilgi kaynaklarının temin edilmesini güçleştirecek,

            Bilgi veya belgeler,  bu Kanun kapsamı dışındadır.

            Adlî soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler

            Madde 20- Açıklanması veya zamanından önce açıklanması hâlinde;

1. a) Suç işlenmesine yol açacak,
2. b) Suçların önlenmesi ve soruşturulması ya da suçluların kanunî yollarla yakalanıp kovuşturulmasını tehlikeye düşürecek,
3. c) Yargılama görevinin gereğince yerine getirilmesini engelleyecek,
4. d) Hakkında dava açılmış bir kişinin adil yargılanma hakkını ihlâl edecek,

            Nitelikteki bilgi veya belgeler,  bu Kanun kapsamı dışındadır.

            4.4.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, 18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, 6.1.1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ve diğer özel kanun hükümleri saklıdır.

            Özel hayatın gizliliği

            Madde 21- Kişinin izin verdiği hâller saklı kalmak üzere, özel hayatın gizliliği kapsamında, açıklanması hâlinde kişinin sağlık bilgileri ile özel ve aile hayatına, şeref ve haysiyetine, meslekî ve ekonomik değerlerine haksız müdahale oluşturacak bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır.

            Kamu yararının gerektirdiği hâllerde, kişisel bilgi veya belgeler, kurum ve kuruluşlar tarafından, ilgili kişiye en az yedi gün önceden haber verilerek yazılı rızası alınmak koşuluyla açıklanabilir.

            Haberleşmenin gizliliği

            Madde 22- Haberleşmenin gizliliği esasını ihlâl edecek bilgi veya belgeler,  bu  Kanun kapsamı dışındadır.

            Ticarî sır

            Madde 23- Kanunlarda ticarî sır olarak nitelenen bilgi veya belgeler ile, kurum ve kuruluşlar tarafından gerçek veya tüzel kişilerden gizli kalması kaydıyla sağlanan ticarî ve malî bilgiler, bu Kanun kapsamı dışındadır.

            Fikir ve sanat eserleri

            Madde 24- Fikir ve sanat eserlerine ilişkin olarak yapılacak bilgi edinme başvuruları hakkında ilgili kanun hükümleri uygulanır.

            Kurum içi düzenlemeler

            Madde 25- Kurum ve kuruluşların, kamuoyunu ilgilendirmeyen ve sadece kendi personeli ile kurum içi uygulamalarına ilişkin düzenlemeler hakkındaki bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkının kapsamı dışındadır. Ancak, söz konusu düzenlemeden etkilenen kurum çalışanlarının bilgi edinme hakları saklıdır.

            Kurum içi görüş, bilgi notu ve tavsiyeler

            Madde 26- Kurum ve kuruluşların faaliyetlerini yürütmek üzere, elde ettikleri görüş, bilgi notu, teklif ve tavsiye niteliğindeki bilgi veya belgeler, kurum ve kuruluş tarafından aksi kararlaştırılmadıkça bilgi edinme hakkı kapsamındadır.

            Bilimsel, kültürel, istatistik, teknik, tıbbî, malî, hukukî ve benzeri uzmanlık alanlarında yasal olarak görüş verme yükümlülüğü bulunan kişi, birim ya da kurumların görüşleri, kurum ve kuruluşların alacakları kararlara esas teşkil etmesi kaydıyla bilgi edinme istemlerine açıktır.

            Tavsiye ve mütalaa talepleri

            Madde 27- Tavsiye ve mütalaa talepleri bu Kanun kapsamı dışındadır.

            Gizliliği kaldırılan bilgi veya belgeler

            Madde 28- Gizliliği kaldırılmış olan bilgi veya belgeler, bu Kanunda belirtilen diğer istisnalar kapsamına girmiyor ise, bilgi edinme başvurularına açık hâle gelir.

            Ceza hükümleri

            Madde 29- Bu Kanunun uygulanmasında ihmâli, kusuru veya kastı bulunan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında, işledikleri fiillerin genel hükümler çerçevesinde ceza kovuşturması gerektirmesi hususu saklı kalmak kaydıyla, tâbi oldukları mevzuatta yer alan disiplin cezaları uygulanır.

            Bu Kanunla erişilen bilgi ve belgeler ticarî amaçla çoğaltılamaz ve kullanılamaz.