Boşanma süreci, taraflar için hem duygusal hem de hukuki açıdan oldukça yıpratıcı olabilir. Bu süreçte en çok merak edilen konuların başında nafaka gelmektedir. “Yurt dışında çalışan eşten nafaka alınabilir mi?”, “Nafaka neye göre belirlenir?”, “Boşandıktan sonra nafaka ne kadar süre ödenir?” gibi pek çok soru, müvekkillerimizin ve danışanlarımızın ortak endişeleri arasında yer alıyor. Bu yazımızda, boşanma ve nafaka sürecine ilişkin en sık karşılaşılan 22 soruya kısa, açık ve hukuki dayanaklarıyla birlikte yanıt veriyoruz. Böylece sürecin nasıl işlediğini daha net kavrayabilir ve kendi durumunuza uygun bir yol haritası belirleyebilirsiniz.
1.Yurt dışından maaş alan kişi aleyhinde ne kadar nafakaya hükmedilir?
Türkiye’de nafaka kararı verilirken hakim, davalının tüm gelirlerini ve nafaka ödenecek kişinin mecburi harcamalarını göz önünde bulundurur. Mesela çocuk 3.5 yaşındaysa Türkiye’de 3.5 yaşındaki çocuk ayda ne kadar harcar diye düşünülür. Bu nedenle çocuğun harcamalarını net şekilde ispatlamanız gerekir.
2.Yabancı para birimi üzerinden nafakaya hükmedilir mi?
Eğer taraflar nafakanın yabancı ülke parası üzerinden ödenmesi konusunda mutabakata varırlarsa nafaka yabancı ülke parası üzerinden ödenir. Mesela anlaşmalı boşanmada taraflar protokolde nafakanın Euro üzerinden kararlaştırılırsa euro üzerinden karar verilir. (BK-99 madde)
Eğer taraflar arasında mutabakat yoksa, dava çekişmeli olarak devam ediyorsa nafaka Türk parası üzerinden karara çıkar. Çekişmeli davada davalı nafakayı yabancı para üzerinden ödeyebileceğini beyan ederse nafaka yabancı para birimi üzerinden karara çıkar.
3.Eşim yurt dışında, nafaka alabilir miyim?
Eşiniz yurt dışında da olsa nafaka ödemekle yükümlüdür.
Türk mahkemesince belirlenecek nafaka Türkiye’de icraya konur. Borçlu sabit bir ülkede yaşıyorsa
ve bu ülke Nafakanın tahsilatı ile ilgili uluslararası anlaşmaya taraf ise Türkiye’de açacağınız icra takibinde icra müdürlüğü savcılıkla yazışma yapar. Türk savcılığı ilgili ülkeye müracaat eder ve bu yazışmalar yoluyla tahsil edilir. Uluslararası anlaşmaya taraf olmayan devletler yönünden de ilgili ülkede kararı tenfiz ettirip o ülkede tutacağınız avukatla nafakayı icra ettirebilirsiniz.
Yabancı ülke ile yapılacak yazışma ile ilgili olarak tercüme masrafları ve tebligat masraflarını ödemeniz gerekir. İcra müdürlükleri kişileri adli yardımdan yaralandırma konusunda mahkeme kalemleri kadar etkin değildir.
4.Yurt dışında yaşayan kişi aleyhinde nafaka nasıl belirlenir?
Çekişmeli bir boşanma davasında veya nafaka davasında, yurt dışında yaşayan kişi için sosyoekonomik durum araştırması istenir. Bu durumda genelde yurt dışı kolluk birimleri davalıya ulaşarak gelirini ve mal varlıklarını sözlü şekilde sorar. Bunun haricinde tapu bilgileri maaş bilgileri banka hesap akışları yurt dışı ilgili makamlarına yazı yazılarak sorulmaz. Yani araştırma Türkiye içinde yapılan araştırmalara oranla sınırlı şekilde yürütülür. Tabi davacı kendi imkanları ile elde edeceği bilgi ve belgeleri Türk mahkemelerinde kullanabilecektir.
5.Nafaka borcu olan yurt dışına çıkabilir mi?
Nafaka borcu olan yurt dışına gidip gelebilir. Ama 3 ay nafaka ödememeden dolayı tazyik hapsi istemiyle dava açılmışsa, bu davada çıkacak karara göre sınırda veya havaalanında yakalanabilir. Böyle bir şikayet yoksa yurt dışı giriş çıkışında sorun yaşamayacaktır.
6.Evi terk eden kadın nafaka alabilir mi?
Evi terk eden kadının evi terk etmesiş için geçerli bir sebebi varsa nafaka alır. Güncel içtihatlara göre evi terk eden kadın kusurlu da olsa, mahkemece kusur konusunda bir tespit yapılama kadar tedbir nafakası alır. Asgari ücretin üstünde geliri olan kadınlar yoksulluk nafakası alamaz.
7. 1 ay nafaka ödenmezse ne olur?
Nafaka icraya konulabilir. Kişi çalışıyorsa maaşına, emekliyse emekli maaşına haciz konur. Malları varsa mallarına haciz konur. ödeme yapılmazsa nafaka alacaklısının şikayet hakkı vardır. Nafakaya dair icra takibi borçluya tebliğ edilmişse tazyik hapsi kararı çıkabilir.
8.Kaç aylık ödenmemiş nafaka şikayete konu edilebilir?
3 aylık birikmiş nafaka ödenmediğinde topluca şikayete konu edilebilir. 3 aydan önceki dönem nafaka borçları şikayete konu edilemez.
9.Nafaka ödememe cezası sabıkaya işler mi?
Hayır. Nafaka ödememe hapsi bir tazyik hapsidir. Sabıkaya işlemez. Kişi nafakayı ödeyince hapisten çıkar, henüz hapse girmemişse de hapis kararı kaldırılır.
10. Nafaka kaç yılda zamanaşımına uğrar?
Birikmiş nafaka 10 yılda zamanaşımına uğrar. Nafakaya ilişkin ilamların bir borcun veya bir hakkın varlığını belirten ilamlar gibi olmayıp zaman geçtikçe borçlu zimmetinde tahakkuk etmesi nedeniyle zamanaşımına uğramaz. (Yargıtay 8. H. D. 2014/14259 E 2014/14518 K)
11.Boşanırken nafaka neye göre belirlenir?
Nafaka tarafların gelir durumlarına, hayat standartlarına, bakmakla yükümlü oldukları başka kişilerin olup olmadığına, çocuk varsa çocuğun mecburi harcama tutarlarına göre belirlenir.
12.Boşanan kadın kaç yıl nafaka alır?
Boşanan kadın yeniden evlenene kadar veya aylık toplam geliri asgari ücretten fazla olana kadar nafaka alır. Yıl sınırlaması yoktur.
13.Birikmiş nafaka borcu emekli maaşından kesilir mi?
Evet. Birikmiş nafaka borcu emekli maaşından 1/4 oranında kesilir. Bu maaştan ayrıca aylık cari nafakanın kesilmesine engel değildir. Emekli maaşından birikmiş veya cari nafaka kesilmesi için emeklinin muvaffakatına gerek yoktur.
14.Kız çocuğu kaç yaşına kadar nafaka alır?Okumayan kız çocuğu nafaka alabilir mi?
Kız çocuğu 18 yaşına kadar nafaka alır. !8 yaşından önce evlenirse nafakası kesilir. Kız çocuğu 18 yaşından sonra da nafaka almaya devam etmek istiyorsa örgün eğitime devam etmelidir.
15.Çalışmayan erkek aleyhinde nafaka takdir edilir mi?
Evet, çalışmayan erkek aleyhinde de nafaka takdir edilmektedir.
16.Hapisteki erkek aleyhinde nafaka takdir edilir mi?
Evet hapisteki erkek aleyhinde de nafaka takdir edilebilir. Hapiste de olsa tarım geliri, kira geliri, yatırım nemaları, emekli maaşı gibi gelirleri olabileceğinden saltt hapiste olmak nafaka takdir edilmemesi için bir gerekçe değildir.
17.Asgari ücretle çalışan kadın boşanınca nafaka alabilir mi?
Evet asgari ücretle çalışan kadın, aylık geliri (kira geliri, emekli maaşı vs) herhangi şekilde asgari ücret veya altında olan kadın boşanma davasında asli kusurlu değilse nafaka alır. Asli kusurlu olsa dahi yargılama boyunca tedbir nafakası alır.
18.Kadının geliri erkeğin gelirinden fazlaysa velayeti kadında kalan çocuk için nafaka ödenir mi?
Evet, tarafların gelirleri ölçüsünde çocuğun bakımına katılmaları gerekmektedir.
19.Kaç yılda bir nafaka arttırım davası açılabilir?
Nafaka enflasyona yeni düşmüşse, nafaka alacaklısınızn asli harcamalarını karşılamaz hale gelmişse, ÜFE oranında artış belirlenmiş olsa dahi bu artış yeterli etkiyi sağlamamışsa nafaka arttırım davası açabilir. Süre ile ilgili net bir içtihat yoktur.
20. 1 gün evli kalınca nafaka ödenir mi?
Boşanma davası süresince takdir edilecek tedbir nafakası da boşanma sonrası geçerli olacak yoksulluk nafakası da mahkeme tarafından takdir edilir. Kimim durumlarda asli kusurlu kadındır ve yargılama boyunca takdir edilecek tedbir nafakası haricinde boşanma sonrası yoksulluk nafakası alamaz. Kimi durumlarda da erkek eşin kusuru ağır olup kadını 1 günde evi terk etmek mecburiyetinde bırakmıştır. Bu durumda boşanma sonrasında kadına yoksulluk nafakası ödenir. Kadın evlenene kadar, yüksek gelirli işe girene kadar da bu nafaka devam eder. yani evliliğin neden 1 gün sürdüğünün sebepleri araştırılır.
21.Evlilik dışı doğan çocuğa nafaka verilir mi?
Evet. Evlilik dışı doğan çocuk biyolojik babasından nafaka alır. Babalık davası ile birlikte nafaka da istenebilir.
22.Çocuğa verilen nafaka anne evlenince kesilir mi?
Çocuğa verilen nafaka anne evlenince kesilmez. buna dair bir anlaşma yapılmışsa bu anlaşma geçersizdir. Kadının yeni eşi çocukları geçindirme. mecburiyetinde değildir.
23.Nafaka ödeme tarihi ne zamandan itibaren başlar?
Nafaka ödeme tarihi dava tarihinden itibaren başlar. Yani eşiniz sizi terk ettiği tarihten 5 ay sonra dava açmışsanız, dava açana kadar geçen 5 aylık süre için nafaka isteyemezsiniz.
24.Hangi durumlarda kadın nafaka öder?
a-Örneğin tarafların 2 çocuğu varsa, biri annede biri babada kalmışsa, talep halinde hakim her iki taraf için birbirlerinden icra edilmek üzere nafakaya hükmeder. Bu nafaka miktarı da genelde birbirine eşit olur.
b-Kadın çok varlıklı olup da çocukların velayetleri babada kalmışsa kadın nafaka ödeyebilir.
Bu gibi durumların dışında erkeklerin kendisi adına nafaka istemesi halinde bu talep çoğunlukla reddedilmektedir
25.ÜFE artışlı nafakada yıllık artış hangi gün uygulanır?
Üfe artışlı nafakada nafaka artışı 1 Ocak’ta değil, mahkeme kararının kesinleşmesi tarihi yılını doldurduğunda uygulanır.
26.Hangi durumlarda erkek nafaka ödemez?
Erkek eş çocukların velayetini aldığında,
Kadın eş asgari ücretten fazla aylık gelir elde ettiğinde,
Anlaşmalı boşanmada kadın kendi adına nafaka istemediğinde erkek nafaka ödemez.
27.Aldatmada nafaka verilir mi?
Kadın, eşini aldatsa da 2025 yılı için emsal alınan içtihatlar nedeniyle yargılama boyunca tedbir nafakası alır. Kusuru kesinleştikten sonra nafaka kesilir.