Adli Yardım Nedir? Kimler Yararlanabilir?
Adli yardım, maddi durumu yetersiz olan kişilerin, haklarını ararken mahkeme masraflarından geçici olarak muaf tutulmalarını ve gerekiyorsa kendilerine ücretsiz avukat atanmasını sağlayan hukuki bir destektir. Türk hukuk sisteminde adli yardım iki farklı şekilde karşımıza çıkar:
1. Baro Üzerinden Adli Yardım
Bu yöntemde, kişinin yaşadığı yerdeki baroya başvuru yapması gerekir. Başvurucunun hem maddi yetersizliği, hem de dava açmaya hukuki olarak elverişli bir hakkı bulunması şarttır.
Başvuru Koşulları:
- Mahkemeye sunulabilir, zamanaşımına uğramamış bir dava hakkı bulunmalı,
- Başvurucunun sosyal güvencesi, düzenli geliri ve mal varlığı bulunmamalı,
- Baro tarafından verilen evraklar doldurulmalı, ilgili kurumlardan gelir ve mal varlığı bulunmadığına dair belgeler alınmalıdır.
Not: Başvuru kabul edilirse, kişiye listeden sıradaki avukat atanır. Avukat seçme hakkı yoktur.
Taahhütname Uygulaması:
Başvurucu, dava sonunda maddi talebi mahkemece kabul edilirse baroya:
- %5 oranında Avukatlık ücreti ödemeyi taahhüt eder. Dava kazanılmış ancak tahsil edilememiş olsa bile, baronun alacağı geçerliliğini korur.
- Bu şekilde evrakını getiren kişiye açılacak dava sonucunda maddi bir alacak elde etmesi halinde baroya %5 ödeme yapacağına ve avukatlık ücretinin ödeyeceğine dair bir taahhütname imzalatılır. Davanın sonucunda çıkan rakam o senenin avukatlık asgari ücret tarifesindeki ilgili davaya biçilen rakamdan düşük olsa dahi asgari ücret tarifesindeki rakam ve elde edilen maddi menfaatin %5 lik kısmı icra yoluyla tahsil edilir. Taahhütnameye göre şahsın dava sonucunda hak kazandığı miktarı davalıdan tahsil etmiş olması veya olmamasının bir önemi yoktur. Davanın kesinleşmiş olması yeterlidir. Bu nedenle “bedava avukat verdiler, ben paramı alamadım ama baro benden para aldı” demenin bir faydası yoktur. Yasal düzenlemeler bu şekildedir.
2. Mahkeme Üzerinden Adli Yardım
Bu yöntemde kişi, kendi seçtiği özel bir avukatla çalışır ancak dava açarken mahkemeye harç ve gider ödememek için adli yardım talebinde bulunur.
Gerekli Belgeler:
- Gelir belgesi, SGK kaydı, mal beyanı gibi maddi durumu gösteren belgeler,
- Dava dilekçesi ile birlikte adli yardım talebi.
Mahkeme, talep sahibinin haklı olduğuna kanaat getirirse ve maddi durumunu yetersiz bulursa, yargılama giderlerinden muafiyet kararı verebilir.
3. Ceza Davalarında (CMK Kapsamında) Adli Yardım
Ceza davalarında kişi avukat tutamayacak durumdaysa, mahkeme tarafından CMK (Ceza Muhakemesi Kanunu) kapsamında zorunlu müdafi atanır.
- Yine kişi avukat seçemez, sıradaki avukat görevlendirilir.
- Sanık haksız bulunursa, avukatlık ücreti devlet tarafından sanıktan tahsil edilir
- Yine kişi avukat seçemez, sıradaki avukat görevlendirilir.
- Sanık haksız bulunursa, avukatlık ücreti devlet tarafından sanıktan tahsil edilir
4.Barodan Verdikleri Avukatı Beğenmedim Ne Yapacağım
Baro avukat değişimi yapmaz.
Sonuç
Adli yardım, özellikle düşük gelirli kişilerin yargıya erişimini mümkün kılan sosyal bir güvencedir. Ancak başvurular dikkatle incelenir ve hem maddi durumun belgelenmesi, hem de hukuki yararın ispatı gerekir. Hangi adli yardım yönteminin sizin için uygun olduğunu belirlemek ve doğru başvuru dosyasını hazırlamak için bir hukukçudan destek almanız faydalı olacaktır.Adli yardım 2 türlü anlaşılmalıdır:
Bu şekilde evrakını getiren kişiye açılacak dava sonucunda maddi bir alacak elde etmesi halinde baroya %5 ödeme yapacağına ve avukatlık ücretinin ödeyeceğine dair bir taahhütname imzalatılır. Davanın sonucunda çıkan rakam o senenin avukatlık asgari ücret tarifesindeki ilgili davaya biçilen rakamdan düşük olsa dahi asgari ücret tarifesindeki rakam ve elde edilen maddi menfaatin %5 lik kısmı icra yoluyla tahsil edilir. Taahhütnameye göre şahsın dava sonucunda hak kazandığı miktarı davalıdan tahsil etmiş olması veya olmamasının bir önemi yoktur. Davanın kesinleşmiş olması yeterlidir. Bu nedenle “bedava avukat verdiler, ben paramı alamadım ama baro benden para aldı” demenin bir faydası yoktur. Yasal düzenlemeler bu şekildedir.
Adli Yardım Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
1. Adli yardım kimler için sağlanır?
Adli yardım, maddi durumu yetersiz olan bireylerin dava masraflarından, avukat ücretinden ve takip giderlerinden muaf tutulmasını sağlayan bir hâkim destek sistemidir. Ayrıca kamu yararına çalışan dernekler/vakıflar ve karşılıklılık şartını sağlayan yabancılar da bu destekten yararlanabilir
2. Adli yardım hangi destekleri kapsar?
- Hukuki danışmanlık
- Yargılama, dava ve icra takibi masraflarından tam veya kısmen muafiyet
- Avukat atanması
- Gerekli görülmesi hâlinde yargı masraflarının karşılanması
3. Adli yardım başvurusunu nereye yapabilirim?
- Baro Adli Yardım Bürosu: Müracaat adresi tüm başvurular için baronun ilgili bürosudur.
- Mahkemeler: Dava açılırken, harçsız işlem talebiyle adli yardım talep edilebilir
4. Dava başladıktan sonra da adli yardım talep edilebilir mi?
Evet, mümkün. Ancak harç ve avukat desteğinden faydalanmak istiyorsanız, adli yardım talebinizi dava açılmadan önce yapmanız önerilir
5. Adli yardım başvurusu nasıl değerlendirilir?
Baro büroları başvuruda sunulan maddi durum belgeleri ve dava hakkı olma gibi kriterleri değerlendirir.
6. Her başvuru kabul edilir mi?
Hayır. Başvuru belirlenen kriterlere uymuyorsa reddedilebilir. Reddedilirse, eksiklikler tamamlanarak yeniden başvuru yapılabilir .
7. Reddin ardından itiraz süresi nedir?
- Mahkemeler için: Reddin tebliğinden itibaren blirlenen süre içinde itiraz yolu açıktır.
SAMSUN BAROSU ADLİ YARDIM BÜROSU İLETİŞİM
Yeni adliye 2. kat adli yardım bürosu Tel: 03622302100